Çevrimiçi bilet satışında kriz: Metro Turizm sistemden çıkarıldı

Dijital satış platformlarının tekelleşip, işletmeleri maddi açıdan zor durumda bıraktığı açıklamaları gündemdeki yerini korurken, konuya dair bir gelişme yaşandı. Yolcu taşıma firmalarından biri olan Metro Turizm, Obilet sisteminden çıkarıldı. Dijital otobüs bileti satış platformu Obilet’in tekelleşmeye gittiği iddiaları ortaya atılmıştı.

“Ekonomik zararımız oluştu”
Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Umut Kahraman, “Biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan 31 Temmuz perşembe günü bizi platform dışına attı. Bu durum haksız ve yıkıcı bir rekabete neden oldu ve ciddi ekonomik zararımız oluştu” dedi. Obilet’in Türkiye’deki firmalara uyguladığı yüksek komisyon oranlarına dair iddialar taşımacılık sektöründe büyük yankı uyandırdı. Metro Turizm, dijital otobüs bileti satış platformu sistemi üzerinden satıştan çıkarıldı. Büyük hissesi Fransızlara satılan Obilet, Rekabet Kurulu tarafından daha önce uyarılmıştı.

“Komisyon bedellerini artırmaya çalıştı”
Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Umut Kahraman, platformun komisyon bedellerini artırmaya çalıştığını şöyle anlattı: “Çevrimiçi satış platformları da malumunuz olduğu üzere online bilet satılan platformlardır ve bütün firmalar da burada biletlerini satışa sunuyorlar. Bu ilgili platform firmalardan bilet karşılığında belli bir komisyon alıyor. Ancak firmalarla bu platform arasında platformun sahibi olan şirket arasında dönem dönem anlaşmazlıklar çıkabiliyor. Son dönemde de bu anlaşmazlıklar arttı. Çünkü biletlerin satışı karşısında aldığı komisyon bedellerini arttırmaya çalıştı. Bu manada bu sektörden ekmek yiyen sadece otobüs firmaları değil, Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösteren otogarlarda ve şehir içlerinde acentelerimiz var. Bunlar personel istihdam ediyorlar ve istihdama ciddi manada katkı sağlayan acentelerdir. Tabii bu hak edişin paylaşımı noktasında adaletsizlikler olabiliyor. En sonunda biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken, ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan 31 Temmuz perşembe günü bizi platform dışına attı.”

“Konuyu Rekabet Kurulu’na taşıdık”
Platformdan çıkarılmaları nedeniyle ekonomik zarara uğradıklarını ifade eden Kahraman, konuyu Rekabet Kurulu’na da taşıdıklarını kaydetti: ” Biz de bu süreci ivedilikle Rekabet Kuruluna taşıdık ve Rekabet Kuruluna taşıyarak tedbir talebinde bulunduk. Bu haksız ve yıkıcı rekabete sebep olan platformun uygulamasına son verilmesini ve Metro Turizm’in tekrar platforma dahil edilmesini talep ettik. Bu başvurumuzla ilgili hafta başında netice bekliyoruz. Süreç şu anda bundan ibaret. Bunun haricinde tabii bunun ciddi manada bize bir ekonomik yükü olacak. Hatta bu platformun sektördeki ağırlığı öyle bir seviyeye geldi ki, 33 yıllık bir firma olmamıza rağmen seferlerimizi durdurmak, hatta kapatmak noktasına dahi gelebiliriz. Bu manada da bunun ekonomik sonuçları tabii ki çok ağır olacaktır.”

“Komisyon oranları sabit tutulmalı”
Yaşananlara tepki gösteren Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan ise, komisyon oranlarının sabit tutulması gerektiğine vurgu yaptı: “Online bilet satanlar komisyon oranlarını sabit tutması lazım, bir firmadan yüzde 8 başka firmadan yüzde 10 – 12 – 13 komisyon aldığın zaman yolcu maliyetleri fazlalaşıyor. Biz sadece online satış ile yolculara bilet satmıyoruz. Buralarda kiralar ödüyorlar, sigorta ödüyorlar, maaş ödüyorlar. Bu online biletler bizi maalesef yaralıyor. Bunların yolcu maliyetini düşürmek için yüzde 12 yüzde 13 gibi oranlara kadar komisyon almamaları lazım. Bir de ayrıca bizim duyumlarımıza göre bu online firma bir Avrupa firmasına büyük bir rakamlara satılarak ortak olduğunu ve bunu tekelleşme haline getirdiğini duyuyoruz. Bu bizim için Türkiye için çok yanlış. Neresi yanlış? Mesela şimdi otobüslerin servis sayılarını azaltacaklar. Koltuklarını ona göre verecekler, komisyon oranlarını yükseltecekler. Bir sürü zorluklar. Otogar çıkışlarını engelleyecek işler hatta ve hatta size bir şey söyleyeyim, bunun saklı gizli tarafı yok. Yoldaki restoran bile para almaya başlayacak.

O vaziyete doğru gidiyor.”

“15-20 gün sonra ödeme yapıyorlar”
Birol Özcan ayrıca, post makinesiyle yapılan ödemelerin bankada tutulduğunu, 15-20 gün sonra ödeme alabildiklerini ifade etti: “Post makinesiyle aldıkları bilet parasını 15-20 gün bankalarda tutup 15-20 gün sonra ödeme yapıyorlar. Bunlar çok yanlış şeyler biz bunu defalarca söyledik. Biz bu 3 sene önce rekabet kuruluna bildirmiştik. Davada açmıştık ama biz onu geri çekmiştik ama şimdi öyle bir pozisyona geldik ki bu firma engelleniyorsa yer diğer firmalara da gelecek. Biz çünkü federasyon olarak 360 firmanın temsilcisiyiz. Bu ilk Metro firmasına ne zarar geliyorsa diğer firmalara aynısı geleceği için bizim hepsini beraber desteklememiz lazım.

Bunun önüne geçmesi için de maalesef rekabet kurulu ve Ankara’nın bir hareketlenmesi lazım, kontrol altına alınması lazım, kontrol edilmesi lazım. Çünkü böyle bir ortam yo, böyle bir sistem yok. Yani online biletten birisinde yüzde 8 komisyon al, birisinden yüzde 10, birisinden yüzde 13 al ve fiyatını yüksek tut, bu nedir ya? Yüzde 13, yüzde 8, yüzde 10, bunlar komisyon aldığı zaman yolcu maliyetleri yüzünden otobüs firmaları ve bireysel otobüsçüler zaten otogardan çıktığı zaman otobüse bir şey kalmıyor. Bunu düzeltmemiz için muhakkak toplanmalıyız ve Rekabet Kurulunun da bu konuya el atması lazım. Firmaların da hepsinin birbirine destek olması lazım. Eğer ABC firmasına bu zulmü getiriyorsa diğer firmaların da o firmaya destek vermesi lazım, arkasında durması lazım.”

İşletmeler ayakta kalma mücadelesi veriyor
Yeme içme, turizm, emlak, otomobil, perakende, bilet gibi pek çok alanda faaliyet gösteren birçok küçük işletme, dijital satış platformlarının tekelleşmesinden şikayetçi. Esnaf, platformların dayattığı yüksek komisyon, reklam paketlerinden dolayı zor günler geçirdiğini ifade ediyor. Birçoğu tekelleşmenin getirdiği baskı nedeniyle kapanma riskiyle karşı karşıya.