Merkez’in sert freni için ekonomistler ne dedi? Piyasalarda soğuk rüzgar: Mucize beklemeyin uyarısı geldi

Merkez Bankası’ndan yeni sıkılaşma adımları geldi. Uzmanlar ise tesir konusunda temkinli. Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasını güçlendirmek ve finansal istikrarı pekiştirmek hedefiyle yeni makroihtiyati adımlar attı. Açıklanan kararlarda, döviz mevduatlarına yönelik mecburî karşılık oranları artırıldı, ihracatçılara döviz bozdurma mecburiliği uzatıldı ve bankalara TL mevduatları artırmaları tarafında baskı getirildi. Bu atılımların TL’ye geçişi teşvik etmesi ve rezerv birikimini desteklemesi bekleniyor. Lakin uzmanlar, atılan adımların yapısal sıkıntıları çözmekten uzak olduğunu belirtti. Birtakım ekonomistler “başa döndük” yorumunu yaparken, kimileri da “mucize beklemeyin” ihtarında bulundu.

Merkez’den Yeni Kurallar
TCMB, Türk lirasını güçlendirmek ve rezervleri artırmak için yeni makroihtiyati önlemler aldı. Döviz mevduatlarına mecburî karşılıklar yükseltilirken, ihracatçılara döviz bozdurma mecburiliği uzatıldı ve bankalara TL mevduatlarını artırmaları istikametinde baskı yapıldı. Uzmanlar ise bu adımların yapısal sıkıntıları çözmekte yetersiz kaldığını vurguladı. İşte uzman görüşleri.

Ekonomistler Tesir Konusunda Temkinli
1. Prof. Dr. Hakan Kara
“Döviz talebinin durmaması Merkez Bankasını yeni önlemler almaya sevk etti.
TL mevduat hissesinin artırılması, döviz rezervinin güçlendirilmesi ve ihracatçıların daha fazla döviz bozdurması için yeni düzenlemeler geldi. TL mevduat faizi artar, döviz üzerindeki baskı biraz azalır.” 2. Dr. İbrahim Turhan (Eski TCMB Lider Yardımcısı)
“Sosyal bilimlerde olguların kendilerini oluşturan, çevreleyen ve biçimlendiren koşullarla ve öbür olgularla birlikte oluşturduğu bütünlük içindeki yerinin kıymetini bilirsiniz.
Bağlamın olguya farklı manalar ve fonksiyonlar kazandırabildiğini de bilirsiniz. 3. Prof. Dr. Burak Arzova
“Az gittik uz gittik, dere zirve düz gittik, bir de baktık ki başladığımız yere geri gelmişiz.” 4.
Prof. Dr. Emre Alkin
“Israr desem değil, inat desem az kalır.
Tanımı mümkün değil.” 5. Tufan Cömert
“Faiz artışı sonrası bu şekil ek tedbirler gelmesi an sorunu olduğu için şaşırtan değil.
Zorunlu karşılık artışları brüt, ihracatçı döviz satışları net rezervlere girer. TCMB ihracat kanalından rezervlere ne kadar katkı olduğunu açıklamıyor. Bir sonraki adım, gerekirse, yerli bankalarla yine swaplara başlamak olacak. Açıklanan tedbirler rezervlere dair telaşları kısmen yatıştırır, TL’yi takviyeler. Genel olarak Türk varlıkları için olumlu derim. Lakin rezervlerde kalıcı bir toparlanma görmemiz, en düzgün senaryoda dahi vakit alacak. O yüzden buradan bir mucize beklememek gerekir. Ana senaryom faize birkaç ay hiç dokunulmaması, bu esnada TL’deki denetimli paha kaybı suratının bir ölçü artırılması – Gerçek pahalanma siyasetine devam kaidesi ile.” 6. Prof. Dr. Yakup Küçükkale
“Şubat 2024’te sn. Akçay: “İçinde bulunduğumuz setting’i size hatırlatayım.
Fonlama maliyeti mevduat faizi linki kopmuş. Siyaset faizi enflasyon linki kopmuş. Faiz enflasyon linki kopmuş.

Faiz kur linki kopmuş. Biz daha 7 aydır bu kopan link’leri kurmaya çalışıyoruz.” demişti… Linklerdeki kopuşu da Nurettin Nebati periyodunda uygulamaya konulan makroihtiyati önlemlere bağlamıştı… En taze makroihtiyati önlemler aşağıda. Nebati devrindekinden çok da farklı sayılmaz. Bankalara yeniden “Liralaşma hedefi” var, “ihracatçı firmaların yararlarının TCMB’ye getirilmesi zorunluluğu” var vs… Kopan linkleri onaramadıkları üzere, ağustos ayına kadar onarılma talihi da yok… “Dezenflasyon programı çöp oldu” diyoruz ya hani. Laf olsun diye demiyoruz… Keyifli haftasonları” 7. Prof. Dr. Ümit Özlale
“Ekonomiyle ortası olmayanlar için TCMB kararlarını özetlemeye çalıştım.
Hangi adımlar atılıyor? Son not: Kavcıoğlu devri ile benzerlikler fazla. Fark Ne? Kavcıoğlu periyodunda bu kararlar döviz kurunu baskılamak için daha çok “yangın söndürme” biçimindeydi. Şimşek & Karahan emsal adımları ‘makroihtiyati çerçeve” vurgusuyla sistematik ve müddetli olarak atacağını söylüyor. Modifiye üzere düşünün…” 8. E507 (Takma İsimli Ekonomist)
“Dün gece alınan makro ihtiyati kararlardan, döviz cinsi (YP) mecburî karşılık artışının tesiri: Bu yeterli bir fiyat.

Alınan başka karar “TL ZK’ya ödenen nemanın 0,01 artırılması”. Kredi maliyetine tesiri 1 bp bile değil, 0,1 bp! Esasen kredileri yavaşlatmaya çalışıyorduk. Sistemdeki TL mevduat bu kararla değişmeyecek. ZK’lar mevduat toplamayı değil, kredi vermeyi kolaylaştırır.” Sözcü