Bankalardan yeni manevra! Kerim Rota açıkladı: Döviz mevduatları dışarı mı itiliyor?

Merkez Bankası’nın son devirde attığı adımlar, döviz rezervlerini güçlendirme ve finansal istikrarı sağlama gayreti olarak öne çıkarken Ekonomist Kerim Rota’dan çarpıcı açıklamalar geldi.

Dövize Karşı Yeni Bir Bariyer Mi?
Mesele İktisat YouTube programında Ömer Gencal’ın sorularını yanıtlayan Ekonomist Kerim Rota’nın açıklamaları şöyle; “Merkez Bankası’nın attığı son adımlar, döviz rezervlerindeki kaybın ve net genel konumdaki düşüşün kısmen telafisine yönelik kurgulanmış görünüyor. Bu makro ihtiyati önlemler seti, okuyanı karamsarlığa sürükleyebilir. “Dön dolaş tekrar birebir yere mi geldik?” fikri akla düşüyor. Bilhassa ihracatçılardan alınan dövizin %40’tan %25’e inip artık tekrar %35’e çıkarılması, kimi ekonomik ezberlerin tekrarlandığını gösterdi. Bu dövizlerin bir kısmı süreksiz, lakin ihracatçılardan alınan dövizler kalıcı. Merkez Bankası’nın bu yolla ayda yaklaşık 5 milyar dolarlık döviz girişini 7 milyar dolar düzeylerine çıkarmayı hedeflediği açık.

Eldekiyle Yetinmek Mi Çabalamaya Devam Mı?
Bu adım, en azından Merkez Bankası’nın büsbütün havlu atmadığını ve süreci yönetmek için hala bir irade gösterdiğini ortaya koyuyor. Fakat ayrıntılara inildiğinde kimi kritik noktalar dikkat çekmekte. TL mevduatlarının hissesini artırmak transfer sistemini çalıştırmak için bir teşebbüs olabilir lakin asıl amacın rezervleri güçlendirmek olduğu net formda hissediliyor.

Kredilerde Frene Mi Basılıyor?
Döviz kredilerinin kullanımına yönelik sınırlamalar da dikkat cazip. Aylık bazda kredi büyümesi daima olarak kontrol altında tutulmaya çalışılıyor lakin uygulamada bunun çok da karşılık bulmadığı açık. Merkez Bankası’nın bu son atılımıyla birlikte, fiyat istikrarından çok finansal istikrara yöneldiği izlenimi kuvvetleniyor.

Rezerv biriktirme amacı, döviz kurunu baskı altında tutmak için hala kıymetli bir araç olarak görülüyor. Lakin bu eforun sürdürülebilir olup olmayacağı hala bir soru işareti.

Beklentiler Yalnızca Kurdan Mı Besleniyor?
Piyasa fiyatlamalarının yalnızca döviz kuruna değil, birebir vakitte geleceğe yönelik beklentilere dayandığı unutulmamalı. Bu nedenle mevcut adımların enflasyonla gayrette ne derece tesirli olacağı da belirsizliğini koruyor. Kısa vadeli tahliller uzun vadeli istikrarı garanti etmiyor.

Bankacılık Sisteminde Yeni Manevralar
İhracatçılardan alınan döviz rezervleri elbette ki Merkez Bankası’nın elini güçlendirecektir. Fakat bankacılık sistemine yönelik yapılan düzenlemeler, maalesef palyatif tahlillerden öteye geçemiyor.

İktisat idaresi, bir müddettir evvel finansal istikrar, akabinde fiyat istikrarı ve en son da seçim iktisadı olmak üzere üç kademeli bir program yürütüyordu. Artık ise ikinci etaba tam geçmeden, tekrar birinci etabın yarısına dönüldü.

Döviz Mevduatları Dışarı Mı İtiliyor?
Bankalar artık döviz mevduatlarını portföy idaresi fonlarına yönlendirme stratejisi uyguluyor. Müşterilere, bankanın portföy şirketi aracılığıyla %5 civarında döviz getirisi garantili fonlar öneriliyor. Bu formda, mevduatlar dolaylı olarak sistem içinde tutulmaya çalışılıyor. Merkez Bankası ise bu geçişi engellemeye çalışarak, barajdan akan suyu tıkama gayreti içine giriyor. Döviz mevduatlarını bankacılık sisteminin dışına itmek, ülke iktisadı açısından kalıcı bir tahlil değil. Merkez Bankası’ndaki karar vericilerin bu gerçeği dikkate almalarında büyük yarar var.

Aksi takdirde bu siyasetlerin tesiri kısa vadeli olur ve uzun vadede daha karmaşık sıkıntılar doğurabilir.”