Çin’den Nadir Element Hamlesi

ABD Başkanı Trump’ın ek tarife tehdidine karşın Çin, nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik kontrol tedbirlerinin meşru ve uluslararası yükümlülüklerin gereği olduğunu açıkladı.

Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın ek gümrük tarifesi tehdidine rağmen, nadir toprak elementlerinin ihracatına ilişkin aldığı kontrol tedbirlerinin yasal ve meşru olduğunu bildirdi.

Çin Ticaret Bakanlığı, söz konusu metallerin askeri uygulamalarda da kullanıldığına dikkat çekerek, “Nadir toprak elementleri ve ilgili ürünlerin ihracatına yönelik kontroller, ulusal yasalar ve uluslararası düzenlemelere uygundur.” açıklamasını yaptı.

Küresel istikrarsızlığa ve bölgesel çatışmalara değinilen açıklamada, Çin’in “sorumlu bir ülke olarak” dünya barışını, bölgesel güvenliği ve silahların yayılmasını önlemeye yönelik yükümlülükleri çerçevesinde hareket ettiği vurgulandı.

Tedbirlerin bir “ihracat yasağı” değil, “ihracat kontrolü” olduğunun altı çizilen açıklamada, sivil amaçlı taleplerin onay süreçlerinde gerekli kolaylığın sağlanacağı ifade edildi.

Trump’ın eleştirileri ise “çifte standart” olarak nitelendi. Çin, Washington yönetiminin uzun süredir ulusal güvenlik gerekçesiyle ihracat kontrollerini istismar ettiğini, yarı iletken ve çipler dahil birçok ürünün ticaretini kısıtladığını belirtti.

ABD’nin ihracat kontrol listesinde 3 binden fazla ürün bulunduğuna, Çin’in listesindeyse 900 civarında ürün yer aldığına dikkat çekilerek, “ABD’nin tedbirleri küresel tedarik zincirini bozmuş, uluslararası ticaret düzenini olumsuz etkilemiştir.” denildi.

“Tarife savaşı istemiyoruz ama korkmuyoruz”

Trump’ın Çin’e yüzde 100 ek gümrük tarifesi tehdidine ilişkin ise “Sürekli yüksek tarifelerle tehdit etmek doğru değil. Tarife savaşı istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, ABD’nin son 20 günde Çinli şirketlere yönelik yeni kısıtlamalar yürürlüğe koyduğu, denetimleri artırdığı ve bazı sektörlerde ulusal güvenlik gerekçesiyle soruşturmalar başlattığı belirtildi.

Yeni kontroller APEC öncesi geldi

Çin, 9 Eylül’de nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yönelik yeni kısıtlamalar açıklamıştı.
Bu karar, ABD ile süren tarife müzakereleri ve iki ülke liderlerinin Güney Kore’deki APEC Zirvesi öncesinde görüşmeye hazırlandığı döneme denk geldi.

Çin daha önce de ABD’nin çip ve teknoloji kısıtlamalarına karşılık olarak galyum, germanyum, tungsten, tellür ve indiyum gibi kritik elementlerin ihracatına sınırlamalar getirmişti.

Küresel üretimin %69’u Çin’den

ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu verilerine göre, 2024’te küresel nadir toprak elementleri üretimi 390 bin ton olurken bunun 270 bin tonu Çin’de gerçekleştirildi.

Dünya üretiminin yaklaşık yüzde 69’unu tek başına üstlenen Çin, ABD’nin teknoloji ve tarife kısıtlamalarına ihracat kontrolleriyle karşılık vererek bu alandaki üstünlüğünü ekonomik koz olarak kullanıyor.

Trump’tan sert tepki

ABD Başkanı Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Çin’in hamlesini “sinsi” ve “düşmanca” olarak niteleyerek, “Çin’in dünyayı esir almasına asla izin veremeyiz.” ifadelerini kullandı.

Trump, bu tutuma karşılık 1 Kasım’dan itibaren Çin’e yüzde 100 ek gümrük tarifesi uygulanacağını ve tüm kritik yazılımların ihracatının durdurulacağını bildirdi.