Eylül Enflasyonu Beklentileri Aştı: Para ve Maliye Politikası Koordinasyonu Şart

Eylül 2025 enflasyon verileri, piyasa beklentilerini aşarak ekonomik görünümde yeni tartışmaları gündeme taşıdı. Aylık TÜFE enflasyonu %3,2 ile hem piyasa beklentisi (%2,6) hem de kurum tahminlerinin (%2,7) üzerinde gerçekleşti. Böylece yıllık enflasyon, 15 ay aradan sonra ilk kez yükselişe geçerek %33,3’e çıktı. Çekirdek enflasyon ise %32,5’e gerileyerek sınırlı bir rahatlama sinyali verdi.

Bu tablo, Merkez Bankası’nın para politikası stratejisine ilişkin beklentilerde önemli ipuçları barındırıyor. Enflasyon oranı, mevcut politika çerçevesini değiştirecek ölçüde yüksek olmasa da faiz indirim sürecinin hızını yavaşlatabilir. Nitekim, TCMB’nin elinde faiz indirimi için hâlâ bir alan bulunmakla birlikte, Eylül verileri sonrasında daha temkinli adımlar atması olası görünüyor.

Enflasyonun Dinamikleri: Gıda ve Hizmet Öne Çıkıyor

Eylül ayında enflasyona en büyük katkıyı gıda ve hizmet grupları yaptı:

• Gıda fiyatları, aylık %4,7’lik artışla yıllık bazda %35,8’e yükseldi. Bu artış, manşet enflasyonu 0,6 puan yukarı taşıdı.
• Hizmet grubunda aylık artış %4,1 oldu. Özellikle kira ve ulaştırma kalemlerinde yavaşlama gözlenirken, lokanta ve haberleşme fiyatları yüksek kaldı. Hizmet enflasyonu %45 seviyesinde bulunuyor ve bu, fiyat istikrarı açısından en riskli alanlardan biri olarak öne çıkıyor.
• Enerji fiyatları sınırlı artış gösterse de, yıllık enflasyona 1 puanlık katkı yaptı.
• Eğitim grubu ise üniversite ücretlerindeki sert artışla enflasyonu yukarı çeken bir diğer faktör oldu.

Özetle, enflasyonun yukarı yönlü sürükleyicileri özellikle gıda, enerji ve hizmet fiyatları olurken; tütün ve kira kalemlerinde kısmi dengeleyici etkiler görüldü.

Merkez Bankası ve Faiz Politikası

TCMB’nin temel stratejisinde köklü bir değişiklik beklenmiyor. Enflasyonun beklenti üstü gerçekleşmesi, faiz indirimlerinin hızını azaltabilir; ancak Merkez Bankası’nın enflasyon görünümünü yakından izleyerek kontrollü bir gevşeme süreci izlemesi bekleniyor. 2025 sonunda yıllık enflasyonun %30 seviyelerine gerileyeceği öngörülse de, Eylül verisi bu tahmine yukarı yönlü risk getirdi.

Bu noktada, piyasalardaki ralli havasının da sınırlanabileceği düşünülüyor. Zira Borsa İstanbul’un ana yönünü, önümüzdeki dönemde TCMB’nin faiz adımları belirleyecek. Daha yavaş faiz indirimleri, borsadaki ivmenin de bir miktar törpülenmesine yol açabilir.

Enflasyonla Mücadelede Maliye Politikasının Rolü

Türkiye’de enflasyonla mücadele süreci uzun süredir büyük ölçüde Merkez Bankası’nın omuzlarına yüklenmiş durumda. Ancak son veriler, bu mücadelenin sadece para politikasıyla yürütülmesinin yetersiz olduğunu bir kez daha gösteriyor.

• Bütçe disiplini, kamu harcamalarının kontrol altında tutulması,
• Vergi politikaları, fiyat artışlarını dengeleyici adımlar,
• Tarım ve gıda arzını artıracak yapısal önlemler,

gibi maliye politikası araçlarının daha etkin kullanılması, enflasyon görünümünde kalıcı iyileşme için kritik önem taşıyor.

Sonuç

Eylül 2025 enflasyon verileri, hem piyasa hem de politika yapıcılar açısından önemli bir dönüm noktası niteliği taşıyor. Beklentileri aşan enflasyon, TCMB’nin faiz indirim sürecinde hız kesmesine yol açabilir. Ancak daha önemlisi, enflasyonla mücadelenin yalnızca para politikasına bırakılmaması gerektiği gerçeği yeniden ortaya çıkıyor. Para ve maliye politikalarının eşgüdümü, fiyat istikrarı ve sürdürülebilir büyüme için kaçınılmaz görünüyor.