Tarla alarm veriyor: Türkiye’nin meyve üretiminde sert düşüş bekleniyor

Investing.com – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılına ait bitkisel üretim birinci iddia raporunu yayımladı. Tarım ve Orman Bakanlığının derlediği bilgilere nazaran tahıl, zerzevat ve meyve üretiminde genel bir azalış öngörülüyor. Rapora nazaran meyve kümesindeki daralma dikkat çekerken, kimi eserlerde hudutlu artış beklentisi de bulunuyor.

Tahıllar ve öteki bitkisel eserlerde %5’in üzerinde düşüş bekleniyor
2025 yılına ilişkin birinci iddialar, bitkisel üretimde genel bir gerilemeye işaret ediyor. Tarla eserleri olarak tanımlanan tahıllar ve öbür bitkisel eserlerde (yem bitkileri hariç) %5,3 oranında düşüş öngörülüyor. Zerzevat kümesinde %1,7, meyve, içecek ve baharat bitkilerinde ise %24,4 oranında üretim kaybı varsayım ediliyor. Buna nazaran yaklaşık üretim ölçülerinin tahıllar ve öteki bitkisel eserlerde 71,4 milyon ton, sebzelerde 33 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 21,4 milyon ton olması bekleniyor. Bu sayılar, geçtiğimiz yıla nazaran önemli bir üretim daralmasını yansıtıyor.

Tahıl üretiminde buğday, arpa ve yulafta besbelli azalma var
Tahıl eserlerinde 2025 yılı iddiası, toplam üretimin %4,1 oranında azalarak yaklaşık 37,4 milyon tona gerileyeceğini ortaya koydu. Bilhassa buğday, arpa ve yulafta dikkat çeken düşüşler varsayım ediliyor. Buğday üretiminin %5,8 düşerek 19,6 milyon tona, arpa üretiminin %8 azalarak 7,5 milyon tona, yulaf üretiminin ise %23,1 azalarak 300 bin tona gerilemesi bekleniyor. Öte yandan mısır üretiminde %4,9 oranında artış öngörülerek yaklaşık 8,5 milyon tonluk üretim hedefleniyor.

Baklagillerde sonlu üretim, patateste kayda paha düşüş
Kuru baklagillerde; nohut üretiminin 605 bin ton, kuru fasulyenin 283 bin ton ve kırmızı mercimeğin 340 bin ton civarında olacağı kestirim ediliyor. Bu sayılar bir evvelki yıl ile karşılaştırıldığında büyük bir değişim göstermiyor. Yumru bitkilerden patateste ise değerli bir azalma dikkat çekiyor. 2025 yılında patates üretiminin bir evvelki yıla nazaran %13 oranında azalarak 6 milyon ton civarına gerilemesi bekleniyor.

Yağlı tohumlarda farklı istikametli değişimler var
Yağlı tohumlar ortasında soya fasulyesi üretiminin %11,1 azalarak 160 bin tona düşeceği öngörülüyor. Ayçiçeği üretiminde ise bilakis bir hareket kelam konusu; üretimin %4,8 oranında artarak 2,3 milyon tona ulaşması bekleniyor. Şeker pancarında da düşüş varsayımı yer alıyor. 2025 yılında üretimin %6,5 oranında azalarak yaklaşık 21,5 milyon ton düzeylerinde gerçekleşeceği belirtiliyor.

Sebze üretimi sonlu oranda gerileyecek
Sebze üretimi kümesinde 2025 yılı için yaklaşık 33 milyon tonluk toplam üretim öngörülüyor. Bu ölçü, bir evvelki yıla kıyasla %1,7’lik bir düşüş manasına geliyor. Ürün bazında bakıldığında, karpuz üretiminin %3,5, kuru soğanın %2,6, patlıcanın %3,3 oranında artacağı; buna karşılık domatesin %5,7, salçalık kapya biberin %3,7, taze fasulyenin ise %4,5 oranında azalacağı varsayım ediliyor.

Meyve üretiminde sert düşüşler bekleniyor
2025 yılında meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde %24,4 oranında azalma öngörülüyor. Toplam üretimin yaklaşık 21,4 milyon ton olacağı varsayım ediliyor. Elmada %38,7, çilekte %4, şeftalide %32,1, nektarinde %35,5, kirazda %55,7 ve üzümde %18,6 oranında üretim kaybı öngörülüyor. Bu oranlar, meyve kümesindeki genel gerilemenin en kıymetli göstergeleri ortasında yer alıyor.

Zeytinde büyük düşüş, muzda istikrar bekleniyor
Turunçgiller kümesinde portakal üretiminin %12,4, limon üretiminin %20,9 oranında azalacağı öngörülürken, mandalina üretiminde %0,6’lık hafif bir artış bekleniyor. Sert kabuklu meyvelerden fındıkta %27,5, cevizde %27,7, Antep fıstığında ise %54,6 oranında düşüş öngörülüyor. Zeytin üretiminde ise %40’lık keskin bir düşüş varsayımı dikkat çekiyor. Muz üretiminin ise 2024 yılına misal halde sabit kalacağı tabir ediliyor.

Bir sonraki rapor 24 Ekim’de açıklanacak
Bitkisel üretim varsayımları, Tarım ve Orman Bakanlığının alandan derlediği bilgilere dayanarak Resmi İstatistik Programı kapsamında TÜİK tarafından kamuoyuyla paylaşılıyor. Bir sonraki bitkisel üretim kestirim raporunun yayımlanma tarihi 24 Ekim 2025 olarak belirlendi. Bu tarihte, yılın ikinci iddiası dataları kamuoyuyla paylaşılacak.