Trump’tan Ortadoğu’ya Kritik Ziyaret: Gündemde Gazze Ateşkesi, Petrol ve Nükleer Anlaşmalar Var

ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan, Katar ve BAE’yi kapsayan resmi ziyareti sırasında Gazze’de ateşkes görüşmeleri, yarı iletken ihracatı, ticaret anlaşmaları ve nükleer iş birliği gibi çarpıcı başlıkları masaya yatıracak. Ziyaret, jeopolitik dengeleri yeniden şekillendirebilir.

ABD Başkanı Donald Trump, 13 Mayıs’ta başlayacak Körfez turunda Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni ziyaret edecek. Ziyaret, Gazze’deki savaş ve küresel ekonomik ilişkilerin yeniden şekillendiği kritik bir döneme denk geliyor.

Görüşmelerde İsrail-Gazze ateşkesi, petrol üretimi ve fiyatları, ticaret ve yatırım anlaşmaları, ileri düzey yarı iletkenlerin ihracatı ve nükleer programlar gibi başlıklar ön planda olacak. Körfez liderlerinin en çok önem verdiği konu ise, şu ana kadar ABD’nin ulusal güvenlik gerekçesiyle kısıtladığı gelişmiş yarı iletkenlerin ihracatındaki olası değişim.

Trump’ın özellikle BAE ve Suudi Arabistan ile geçmişten bu yana kurduğu yakın ilişkiler, ziyaretin ekonomik boyutunu da güçlendiriyor. Trump ailesinin bu ülkelerdeki ticari girişimleri, yeni anlaşmalara kapı aralarken, bazı kesimler olası çıkar çatışmalarına dikkat çekiyor. Trump ise bu iddiaları reddediyor.

İlk döneminde de ilk yurt dışı seyahatini Suudi Arabistan’a yapan Trump, şimdi tekrar bölgeye dönüyor. Suudi Arabistan’ın, Rusya-Ukrayna savaşına yönelik müzakerelerde oynadığı rol ve Katar’ın Gazze’deki arabuluculuğu, bu ülkeleri ABD için stratejik hale getiriyor.

Aynı tarihte Riyad’da düzenlenecek olan Suudi-ABD yatırım forumunda, Wall Street ve teknoloji devlerinin CEO’ları bir araya gelecek. BlackRock, Palantir, Citigroup, IBM ve Qualcomm gibi şirketlerin temsilcilerinin katılacağı etkinlikte, büyük yatırım duyuruları bekleniyor. BAE ve Suudi Arabistan’ın yapay zeka altyapı yatırımları, ABD’li şirketler için de fırsatlar sunuyor.

Trump yönetimi, Biden döneminde getirilen ileri yapay zeka çipleri üzerindeki ihracat kısıtlamalarını gevşetme planını duyurdu. Bu adım, Körfez ülkelerinin beklediği gelişmiş yarı iletkenlere erişimini kolaylaştırabilir.

Ziyarette nükleer enerji konusu da masada olacak. Suudi Arabistan’ın sivil nükleer programına yönelik ABD’den yardım talebi, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi şartına bağlıydı. Ancak bu kuralın değişebileceğine dair sinyaller geliyor. ABD Enerji Bakanı’nın geçen ayki Riyad ziyareti, bu yönde ilerlemelerin olduğunu gösteriyor.

Gazze savaşının sona erdirilmesi ise ziyaretin en hassas gündemlerinden biri. Trump, Gazze’de ateşkesin sağlanacağını savunurken, aynı zamanda bölgenin “önemli bir gayrimenkul” olarak kontrol altına alınabileceğini öne sürerek Arap liderlerin tepkisini çekti. ABD, son olarak 21 günlük ateşkes ve rehine takası önerisinde bulundu.

CNBC’ye konuşan yatırım danışmanı Greg Branch, Arap dünyasından henüz kapsamlı bir çözüm planı duyulmadığını, ancak bu ziyaretin önemli bir dönüm noktası olabileceğini söyledi.

Petrol fiyatları ve ABD’nin Körfez ülkelerine yönelik yaptırımları da gündemin diğer sıcak başlıkları arasında. Trump, Suudi Arabistan’a daha fazla petrol üretmesi yönünde baskı yapıyor, ancak bu talebin krallığın gelir dengesini nasıl etkileyeceği belirsiz.

Öte yandan, Trump’ın Suudi Arabistan’a verdiği 600 milyar dolarlık yatırım sözü ve bu ülkenin Vizyon 2030 hedefleri doğrultusunda duyurulacak yeni finansman ve iş birlikleri, ziyaretin ekonomik boyutunu daha da önemli hale getiriyor.