Yerli alıcılar dövize akın etti: Beş haftada 16,8 milyar dolarlık artış

Bu devirde gerçek kişi­lerin döviz mevduatları 9 milyar 925,1 milyon dolar artarak 119 milyar 864,5 milyon dolara, ban­ka, şirket üzere hukukî şahısların he­sapları 6 milyar 901,5 milyon dolar artışla 75 milyar 703,6 milyon dolara yükseldi. Birebir dö­nemde döviz ofisleri ve öteki kanallardan olmak üzere piya­sadan satın alınarak yastık altı­na giden dövizler ise buna dahil bulunmuyor.

8 MİLYAR DOLARI PARİTE ETKİSİNDEN
Dolar dışındaki para birimle­ri cinsinden mevduatlar banka­larca dolar cinsinden bildirildi­ği için bu üniteyle yayımlanıyor fakat parite tesiri hesaplanı­yor. Gram olarak bildirilen altın cinsi mevduatlarda da stokta­ki miktarsal değişim ortalama altın fiyatı (USD/Gr) ile çarpı­larak parite tesirinden arındı­rılmış değişimin dolar karşılığı bulunuyor. Merkez Bankası’nın haftalık bilgilerine nazaran yüzde 60 dola­yındaki kısmı dolar dışında­ki döviz ve değerli maden he­saplarından oluşan stoktaki beş haftalık artışın 8 milyar 32,8 milyon dolarlık kısmı, bunların dolara karşı bedelindeki deği­şimlere bağlı parite tesirinden kaynaklandı. Parite tesiri dü­şüldüğünde toplam yurt içi ya­bancı para mevduat hacminde­ki artış 8 milyar 793,8 milyon dolar oldu. Anılan periyotta dolar hesap­larındaki birikimler 4 trilyon 492,7 milyon dolar artarak 76 milyar 56,6 milyon dolara yük­seldi. Bu periyotta 5 milyar 772,1 milyon dolar artarak 60 mil­yar 321 milyon dolara yükselen Euro hesaplarında parite etki­si düşülmüş artış 3 milyar 81,8 milyon dolar oldu. Diğer döviz hesaplarının bakiyesi 117,9 mil­yon dolar artarak 5 milyar 658,2 milyon dolar ve değerli maden hesapları da parite tesiri düşül­müş 1 milyar 101,4 milyon dolar­lık artışla 53 milyar 532,2 mil­yon dolara ulaştı. 14 Mart’ta yüz­de 40 olan dolar hesaplarının toplam döviz mevduatı içinde­ki hissesi 18 Nisan prestijiyle yüzde 38,9’a geriledi.

ŞİRKET HESAPLARININ YARISI DOLAR
Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, Merkez Bankası’nın kuru bas­kılamak için yaptığı satışlarla 50 milyar dolar dolayındaki rezerv kaybına uğradığı 14 Mart-18 Ni­san ortasında gerçek bireylerin üç­te ikisi dolar dışındaki (diğer) dövizlerden oluşan gerçek kişi­lerin hesaplarındaki parite etki­si, yaklaşık yarısı dolardan olu­şan hukukî kişi hesaplarındakine nazaran daha fazla oldu. Parite et­kisinden arındırıldığında anı­lan beş haftalık periyotta ger­çek şahısların bankalardaki döviz hesapları 3 milyar 810,1 milyon, hükmî kişi hesapları ise 4 milyar 983,7 milyon dolar arttı. 18 Nisan prestijiyle gerçek ki­şi yabancı para mevduatları­nın yüzde 32,8’ini dolar, yüzde 23’ünü Euro, yüzde 3,4’ünü öteki dövizler, yüzde 40,8’le en büyük kısmını ise değerli maden depo hesapları oluşturdu. Hukukî kişi hesaplarının ise yüzde 48,’i dolar, yüzde 43,3’ü Euro, yüzde 2,2’si başka yabancı paralar ve yüzde 6,1’inin değerli maden depo hesabı olduğu belirlendi.

TANSİYONA BAĞLI HAFTALIK SEYİR

Merkez Bankası’nın parite tesirinden arındırılmış datalarına nazaran;
-Yurt içi döviz mevduatında 5 milyar 862,3 milyon dolarla en büyük haftalık artış, siyasi tansiyonun başladığı 14-21 Mart’ta yaşandı. Bunun 2 milyar 653,5 milyon doları gerçek bireylerin, 3 milyar 208,8 milyon doları hükmî şahısların hesaplarında gerçekleşti. -21-28 Mart’ta gerçek kişi döviz mevduatları 337,9 milyon dolar artarken hukukî şahıslardaki 721,2 milyon dolarlık azalma ile toplam hacim 383,3 milyon dolar küçüldü. -ABD’nin radikal gümrük tarifesi şokunun yaşandığı 28 Mart-4 Nisan haftasında ise dolarda satıcı başka dövizlerde alıcı olmaya devam eden gerçek şahısların döviz hesapları net 502,8 milyon, tümünde alıcı olan hükmî bireylerin hesapları ise 2 milyar 803,7 milyon ve böylelikle toplam stok 3 milyar 306,6 milyon dolar büyüdü.

-4-11 Nisan haftasında gerçek şahısların döviz hesapları yalnızca 22,7 milyon dolar büyürken, hükmî kişi hesaplarında 2 milyar 455,4 milyon ve böylelikle toplam hacimde 2 milyar 440,9 milyon dolarlık bir daralma yaşandı. -Dövize atak izleyen hafta yine hızlandı. Son bilgi haftası olan 11-18 Nisan’da gerçek kişi hesaplarında 293,2 milyon, hükmî kişi hesaplarında 2 milyar 147,8 milyon dolar olmak üzere toplamda 2 milyar 440,9 milyon dolarlık bir artış gerçekleşti.

YABANCI ÇIKIŞI 10 MİLYAR DOLARI GEÇTİ
İç ve dış gelişmelere bağlı olarak iktisatta kırılganlığın arttığı süreçte hızlanan yabancı sıcak para çıkışları 11-18 Nisan haftasında yavaşlamakla birlikte, beş haftadaki toplam çıkış 10 milyar doları geçti. Piyasa fiyatı ve kur/parite tesirinden arındırılmış datalara nazaran anılan hafta yabancı yatırımcılar pay senetlerinde 269,1 milyon dolarla net alıcı olurken, devlet tahvillerinde net 970 milyon ve özel bölüm tahvillerinde net 8,4 milyon dolarlık satış yaptı. Bu gelişmelerle son hafta 709,3 milyon dolar daha sıcak para çıkarken, 14 Mart-18 Nisan ortasındaki toplam çıkış 10 milyar 328,4 milyon dolara ulaştı. Bu periyotta Türk pay senetlerinde toplam 1 milyar 564,8 milyon, devlet kağıtlarında 8 milyar 621,6 milyon ve özel kesim tahvillerinde 141,9 milyon dolar net satış gerçekleşti.

Yaşanan sıcak para çıkışları sürecinde yurt dışı yerleşiklerin Türk menkul değerlerinden oluşan portföyünün (stok) piyasa pahasında 14 Mart’tan bu yana yaşanan düşüş de 18 milyar 988,2 milyar dolara ulaştı. Yabancıların 14 Mart’ta 57 milyar 420,4 milyon dolar olan toplam Türk menkul değer portföyü 18 Nisan prestijiyle 38 milyar 432,2 milyon dolara kadar indi. Anılan beş haftada Borsa’daki düşüş nedeniyle yabancıların pay senedi portföyü 7 milyar 653,5 milyon dolar, faizlerdeki yükseliş sonucu DİBS portföyü 11 miyar 162,7 milyon dolar ve ÖST portföyü 172 milyon dolar eridi.

‘DOLARİZASYON’ YÜKSELİŞTE
Ekonomik program ve faizlerin artırıldığı süreçte standart TL mevduatın cazibesi ve Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki çözülmenin de tesiriyle süratle gerileyen “dolarizasyon” oranı, 19 Mart sonrası yine artışa geçti.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran 14 Mart-18 Nisan ortasında TL mevduatlar yüzde 1,6 oranında 194,8 milyar liralık artışla 12 trilyon 398,8 milyon liraya ulaşırken, KKM hesapları yüzde 11,5 oranında 92,2 milyar lira ile azalmaya devam ederek 706,6 milyar liraya geriledi. Aynı periyotta yabancı para mevduatların TL karşılığı ise kur artışı ile birlikte yüzde 13,7 oranında 1 trilyon 18,8 milyar lira artışla 8 trilyon 444,3 milyon liraya ulaştı. 14 Mart-18 Nisan ortasında yurt içi mevduat hacminde TL hesapların hissesi yüzde 59,7’den yüzde 57,5’e, KKM’nin hissesi da yüzde 3,9’dan yüzde 3,3’e inerken, yabancı para mevduatın hissesi yüzde 36,3’ten yüzde 39,2’ye yükseldi. Dövize endeksli bir finansal araç olan KKM ile yabancı para mevduat toplamının toplam yurt içi mevduattaki hissesi “dolarizasyon” olarak temel alındığında bu oran son beş haftada 2,2 puan artarak yüzde 42,5’e çıktı. Ekonomik programın şimdi başlamadığı 20 Nisan 2023’te (iki yıl önce) yüzde 60,2 olan, programın uygulamada olduğu 18 Nisan 2024’te (bir yıl önce) yüzde 57’ye, 2024 sonunda yüzde 40,6’ya gerileyen kelam konusu oran, bu yıl 14 Mart prestijiyle yüzde 40,3’e kadar inmişti.

patronlardunyasi.com